‘Dit is een komma, geen punt’.
Wat heeft iemand dat ooit knap bedacht. Zo’n korte maar krachtige uitdrukking, een refrein bijna, om duidelijk te maken dat de verwerking van het Nederlandse slavernijverleden een proces is en geen gelopen race.
En wat zouden we erbij gebaat zijn om zowel karakterisering als inzicht, een op een in onze eigen levens te integreren.
Stress? Boosheid? Gevoelens van onvrede of ongemak? Let eens op de richting van je vinger. Grote kans dat hij wijst naar een schuldige die, dat of daar buiten jezelf.
De makkelijkste manier om met innerlijke of relationele conflicten om te gaan: er een zondebok voor aan te wijzen. Klaar, uit, dikke punt. Hoe ellendig de situatie ook, te weten wie er schuldig aan is geeft ons althans nog een gevoel van macht. En beleven we ons leven anders dan juist door dat ene besef: het machtig te zijn?
Paradoxaal genoeg is het precies dit uitgangspunt dat ons tot slaaf van onszelf maakt. Want wat ons mens doet zijn is uiteindelijk niet de mogelijkheid om mensen, gebeurtenissen of ontwikkelingen ‘de baas’ te zijn – zo is het, zo zit het, punt uit – maar de potentie om ons er, althans momentaan, als onmachtig mee te verhouden.
Wat in het groot geldt, geldt ook in het klein. Wie als een vrij mens door het leven wil gaan, neemt op beklemmingsmomenten de tijd om in plaats van een punt, een komma te zetten. Adem in, adem uit, beleef de beleving en verder niet. Adem in, adem uit, ervaar de ervaring en laat het daarbij. Adem in, adem uit, voel je gevoel, niet meer, niet minder. Zo voorkom je dat je vastloopt in je eigen gelijk en geef je het voortschrijdend inzicht van de tijd de kans je op sleeptouw te nemen.
Zit je moeizaam in je vel? Pleeg eens wat redactie op je eigen levensverhaal. Grote kans dat er punten staan waar komma’s thuishoren.
